Een klant vroeg onlangs om een bepaald type brons, waarmee hij een bus met een specifieke maat kon maken. Ik vroeg waarom hij dit type brons wilde, omdat dit niet de beste keus was. Maar hij wilde geen alternatief: ‘Het staat zo op de tekening van de klant’…Brons is een materiaal waarvoor andere regels gelden dan bijvoorbeeld koper of messing. Ik leg hieronder uit welke aandachtspunten bij brons van toepassing zijn:
- Brons is een gietproduct. Daardoor is het niet in dunne varianten verkrijgbaar. Het dunste brons is al snel 8 mm dik. Doordat het een gietproduct is, dient het ook in alle gevallen bewerkt te worden. Het oppervlak is redelijk namelijk ruw.
- Brons wordt geleverd met een ruime tolerantie op de maatvoering. Hierdoor hebben we het over een bruto- of levermaat en een schone maat. De schone maat is de afmeting die het materiaal na bewerking dient te hebben. Vuistregel is dat er minimaal een millimeter verschil zit tussen de lever- en de schone maat.
- Een 3.1 certificaat bij brons is niet standaard. Brons wordt in relatief kleine batches geproduceerd, standaard wordt daarbij geen 3.1 certificaat aangemaakt. Voor zo’n certificaat dient het materiaal geanalyseerd en beproefd te worden. Dat is een duur proces, omdat een deel van het geproduceerde materiaal bemonsterd moet worden. De testen die op dat deel plaatsvinden zijn kostbaar. Hierdoor kan alleen op aanvraag materiaal met een 3.1 certificaat geleverd worden. Speciaal voor die order worden de testen dan uitgevoerd, waardoor zo’n certificaat zeer duur is.
- Niet al het brons is zelfsmerend. De meest voorkomende bronssoort -RG7- wordt ook wel lagerbrons genoemd, omdat er lood in het materiaal zit wat een soort smerende werking heeft bij toepassing in lagers. In maritieme of agressieve omgevingen moet je echter materiaal met hogere mechanische waardes toepassen, zoals brons RG12. Deze soort bevat namelijk geen lood.
- Brons roest ook. Net als ijzer corrodeert brons ook in de buitenlucht, waardoor een corrosielaag onstaat. Van nature is brons gelig van kleur, vergelijk het maar met messing. Als je bronzen beelden in de stad bekijkt, zie je wat het corroderen van brons inhoudt.
De tekening is vaak ‘heilig’ bij klanten, zo merk ik regelmatig. En dat is logisch; een kleine verandering in de tekening kan veel impact op andere beslissingen hebben.
Hopelijk kan deze lijst met aandachtspunten over brons zorgen dat er op tijd de juiste beslissingen worden genomen.
Mocht je verder nog vragen over brons hebben: laat het me weten!
albert.van.bommel@mcbspecials.eu, 036 5495 113